Hər bir ailənin uşaq böyütmə və tərbiyələndirmə üsulu fərqlidir.

Əgər valideyn həddən çox mülayimdirsə, o zaman uşaq ərköyün böyüyür. Çox sərt valideyn olmaq da xoşagəlməz sonlarla nəticələnə bilər.

Lent.az uşağın üstünə qışqırmağın nə kimi fəsadlar yarada biləcəyinə dair məlumatları təqdim edir.

Qışqıran valideyn uşağı qorxudur

Hər bir valideyn uşağının həyatında baş verənləri ilk özü bilmək istəyir. Bunun üçün onunla daha yaxın dostluq etməyə çalışır. Amma özünüz də düşünün - qorxduğunuz biri ilə dostluq edərsinizmi? Belə olan halda uşaq bütün böyüklərdən qorxmağa başlayır.

Bunu necə həll edək?

Unutmayın ki, uşağın da hüquqları var.

Həmişə fikrini bildirmək üçün ona imkan yaradın.

Onunla ünsiyyətdə yaxşı həmsöhbət obrazı yaradın, hücum edən biri yox.

Qışqırmaq münasibətdəki güvənin sarsılmasına səbəb olur

Mütəxəssislər deyir ki, uşağın üstünə qışqırmaq ona qarşı edilən fiziki zorakılıqla eyni sayılır. Onun üstünə qışqıranda uşaq özünə qapanacaq və valideynləri ilə münasibətində güvən yox olacaq.

Bəs necə edək?

Uşağa da sizinlə bərabərhüquqlu biri kimi yanaşın.

Baş verənlərə kiçik yumorla reaksiya verin.

Həmişə nəyi sevdiyi və nə ilə məşğul olduğu ilə maraqlanın.

Uşaq artıq çəkidən əziyyət çəkəcək

Stress münasibətin mənfisidir və uşağa təsirsiz ötüşmür. Mütəxəssislər deyir ki, uşağı incidəndə, ya ona stress yaşadanda onda hormonal dəyişikliklər baş verir, bədəndə iltihab prosesləri başlayır.

Bəs nə etməli?

Davranış və emosiyalarınızı idarə etməyi bacarın.

Şəxsi problemlərinizi uşaqla münasibətə daşımayın.

Onu həmişə əzizləyin və sevdiyinizi deyin.

Uşaqda pis xarakter formalaşır

Əgər uşağın üstünə dəfələrlə qışqırıb, səsinizi qaldırırsınızsa, müəyyən zaman sonra da o, elə cavab qaytaracaq. İsterika çıxara bilər. Uşaqların içindəki bu alov onlara qarşı yönəlmiş qadağalar və pis davranışla əlaqəlidir. Həm də bu uşaqlar depressiyaya meylli olurlar.

Necə etməli?

Nəzərə alın ki, siz hər işdə uşağınıza bir nümunəsiniz.

Ciddi olun, ancaq ədalətli davranmağa çalışın.

Ona çox diqqət ayırın.

Uşaq gələcəkdə miqrendən əziyyət çəkəcək

Uşaq vaxtı çox döyülüb, təhqir edilən, incidilən böyüklər xroniki miqrendən əziyyət çəkirlər. Bu cür uşaq kompleksləri, hətta intihara da gətirib çıxara bilər.

Necə edə bilərsiniz?

Arqument və narahatlığınızı sakit şəkildə çatdırın.

Düzgün izah etməyəndə səhvlərinizi etiraf etməyi öyrənin.

Dinləməyi və eşitməyi bacarın.

Uşağı xoşbəxt və sağlam böyütmək üçün üstünə qışqırmaq olmaz. Hər şeyə sevgi və səbr göstərməklə nail olmaq olar.

Febril qıcolmalar 5 yaşına qədər olan uşaqlarda yüksək hərarət fonunda (39 C-dən yuxarı) inkişaf edir.

Oğlanlarda bu hala qızalarla müqayisədə 4 dəfə daha tez-tez rast gəlinir.

Məhz kiçik yaşlı uşaqlarda febril qıcolmaların əmələ gəlməsi onların orqanizmində istiliyin mübadiləsi mexanizminin tam inkişaf etməməsi ilə izah olunur. Lakin statistika göstərir ki, yalnız 4% uşaqlarda yüksək hərarət fonunda qıcolmalar olur, qalan 96% uşaqlarda isə olmur. Bunun səbəbi nədir? Xüsusi elmi araşdırma göstərib ki, yüksək hərarətə belə reaksiyanın olması bir çox hallarda irsiyyətlə bağlıdır.

Bəzi araşdırmalar göstərir ki, uşaq orqanizmində dəmir və sinkin azlığı da febril qıcolmaların riskini artırır.

Qıcolma əslində yüksək hərarətin nəticəsində deyil, hərarətin kəskin yüksəlməsi nəticəsində baş verir. Uşaqda hərarət tədricən qalxırsa, qıcolmanın inkişafı riski azdır. Əksinə hərarət 37 C-dən birdən-birə 40 C yüksələrsə, bu halda qıcolma baş verə bilər.

Qıcolma 15 dəqiqədən az davam edirsə və 24 saat ərzində təkrarlanmırsa, bu sadə febril qıcolma sayılır. Mürəkkəb febril qıcolma zamanı qıcolmalar 24 saat ərzində bir neçə dəfə təkrarlanır və uzunmüddətli olur. Bu çox təhlükəli haldır və uşaqda ciddi nevroloji xəstəliyin olmasına işarə edir. Belə uşaq mütləq hərtərəfli nevroloji müayinədən keçməlidir.

Febril qıcolma zamanı ilk növbədə uşağın hərarətini salmaq lazımdır. Bunun üçün şam və ya litik qarışıq ("smes") istifadə olunur. Belə vəziyyətdə olan uşağa hər hansı həb və ya suspenziya vermək olmaz.

Qıcolma zamanı uşağı böyür üstə qoymaq lazımdır. Valideynlərin əksəriyyəti qıcolma zamanı uşağın dilinin qırtlağa düşməsi nəticəsində boğulmaqdan qorxur. Uşaq böyür üstə uzandıqda, bu mümkün deyil. Bu səbəbdən uşağın ağzını zorla açmaq, uşağın ağzına barmaq, hər hansı əşya (dəsmal, karandaş və s.) salmaq mənasız və hətta təhlükəlidir!  Bunu heç zaman etməyin!

Uşağı zorla sıxmaq, qollar və ayaqlarını düzəltmək  olmaz. Sadəcə uşağın yanında olun və qıcolma zamanı özünə xəsarət yetirməyə imkan verməyin. Uşağın başının altına yastıq qoyun və ya onun başını dizinizin üstünə qoyun.

Dərhal təcili yardım çağırın.

Bəzən yüksək hərarət zamanı uşaq birdən-birə sanki donur və ətrafa heç bir reaksiya vermir. Bu da febril qıcolmanın növü sayılır.

Dünya mütəxəssislərinin fikrinə görə, əksər hallarda sadə febril qıcolmalar xoşxassəlidir, gələcəkdə təkrarlanmır və uşağın sağlamlığına heç bir mənfi təsir etmir.

Göyçayda baş verən ağır avtomobil qəzası zamanı xəsarət alan 9 nəfərin adları məlum olub. APA-nın yerli bürosunun xəbərinə görə bu gün axşam saatlarında Bakı-Şamaxı-Yevlax avtomobil yolunun Göyçayın Bığır kəndi ərazisindən keçən hissəsində “Mercedes” və “VAZ 2107” markalı minik avtomobillərinin toqquşması nəticəsində “Jiquli”də olan 7 nəfər - Qobustan rayonu Poladlı kənd sakinləri, 1976-cı il təvəllüdlü Quliyev Feyzi Rəcəb oğlu, 1970-ci il təvəllüdlü Quliyev Cümşüd Rəcəb oğlu, 2013-cü il təvəllüdlü Quliyeva Səbinə Feyzi qızı, 1997-ci il təvəllüdlü Quliyeva Şəhanə Feyzi qızı, 1980-ci il təvəllüdlü Quliyeva Şəhla Hacıbala qızı, 2002-ci il təvəllüdlü Quliyev Fərasət Feyzi oğlu, 1970-ci il təvəllüdlü Quliyeva Şəhla Xası qızı ağır bədən xəsarətləri ilə Göyçay rayon Mərkəzi Xəstəxanasına yerləşdirilib.

“Mercedes”in sürücüsü, Bakı sakini Cavidan Ağazadə, sərnişini Göyçay sakini Natiq Məmmədov yüngül xəsarətlər aldığı üçün ona tibbi yardım göstərilərək evə buraxılıb. Sürücü Feyzi Quliyev vəziyyəti daha ağır olduğu üçün reanimasiya şöbəsinə yerləşdirilib. Yaralı Şəhla Quliyevanın hamilə olduğu bildirilir. Hazırda yaralıların vəziyyəti ağır olaraq qalır.

Qeyd edək ki,  “Mercedes” markalı avtomobilin sərnişini Natiq Məmmədov Bakıdan Göyçaya, qardaşı Nicat Məmmədovun toy mərasiminə gedirmiş və yolda Qobustan sakininə məxsus “VAZ 2107” markalı minik avtomobili ilə toqquşub.

Faktla bağlı Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsinin istintaq və təhqiqat şöbəsi tərəfindən araşdırma aparılır. 

Amerika alimləri bu qənaətə gəliblər ki, insanın immuniteti bağırsaq mikroflorasından asılıdır.

Dalga tv  bildirir ki, onlar orqanizmin qoruyucu qüvvələrini möhkəmlədən ən yaxşı məhsulların adlarını açıqlayıblar.

ABŞ mütəxəssislərinin fikrincə, insan lifli qida nə qədər çox yesə, onun bağırsaq hüceyrələri bir o qədər sürətlə işləyir. Lifli qida həzm olunanda əmələ gələn maddə orqanizmin qoruyucu funksiyasını yaxşılaşdırmaqda hüceyrələrə kömək edir. Alimlər bir sıra tədqiqatlar apararaq aydınlaşdırıblar ki, orqanizmin xəstəlik törədən patogenlərdən müdafiəsi çox vaxt rezident bakteriyaların fəallığından asılıdır. İnsan sellülozla zəngin yemək yeyəndə kolonsitlər elə işləməyə başlayır ki, rezidentlərin məhv olmasının qarşısı tamamilə alınır.

Alimlər bildirirlər ki, düzgün qidalanma yeyilən məhsulların keyfiyyətindən birbaşa asılıdır. Düzgün qidanın tərkibində yağlı, unlu və nişastalı məhsullar mümkün qədər az olmalı, daha çox zülal, vitaminlər, sellüloz və mikroelementlər olmalıdır. Diyetoloqlar isə bildirirlər ki, immuniteti möhkəmlətmək üçün müxtəlif sıyıqlara, tərəvəz və təmizlənməmiş taxıl məhsullarına, xüsusən, yerkökünə, habelə sitrus bitkilərinə üstünlük verilməlidir.

Çaytikanı bir çox faydalı xüsusiyyətlərlə zəngindir. Bunun səbəbi bitkinin zəngin kimyəvi tərkibdir.

Çaytikanı A, B, C, K, E, P vitaminlər, kalium, maqnezium, kalsium, fosfor, pektinlər, flavonoidlər və s. aktiv maddələrlə zəngindir.

1. Çaytikanı multivitamin bitkidir və bu səbəbdən vitamin çatışmazlığından əziyyət çəkən, ağır xəstəlik, əməliyyat keçirmiş, zəifləmiş insanlar üçün çox faydalıdır.

2. A vitamini ilə olduqca zəngin olan çaytikanı görmə, dəri və selikli qişaların sağlamlığı, uşaqlara boyatma üçün çox faydalıdır.

3. B qrupu vitaminlərinə görə çaytikanı sinir sisteminin fəaliyyətinə müsbət təsir edir.

4. Çaytikanı bitkisində olan fol turşusu qanyaratma sistemi üçün faydalıdır, hamilə qadınlarda dölün normal inkişafını təmin edir.

5. Tərkibində olan flavonoidlər damarların və kapilyarların sağlamlığını qoruyur.

6. Çaytikanı E vitamini ilə zəngindir. Bu vitamin həm kişi, həm də qadın cinsiyyət sisteminin sağlamlığı üçün ən vacib maddələrdən biridir. Sonsuzluq, kişilərdə potensiya problemləri zamanı çaytikanı təbii dərman kimi istifadə oluna bilər.

7. Maqnezium və kaliumla zəngin olan çaytikanı ürək-damar sistemi üçün də çox faydalıdır. Kalium və maqnezium ürək əzələsinin normal fəaliyyəti üçün vacibdir, arterial təzyiqi normallaşdırır.

8. Çaytikanı orqanizmdə bərpa proseslərini stimullaşdırır. Bu səbəbdən çaytikanı qaraciyərin sağlamlığı üçün çox faydalıdır - qaraciyərin zədələnmiş hüceyrələrinin bərpasını tezləşdirir.

9. Çaytikanı immun sistemini möhkəmləndirir.

10. Çaytikanı yağı mədə və 12 barmaq bağırsağı xorası zamanı çox effektli müalicəvi vasitə kimi istifadə olunur. Bu məqsədlə çaytikanı yağı və bitkinin dəmləməsi istifadə olunur.

Gürcüstanın Sameqrelo - Zemo Svaneti bölgəsində dağlıq ərazidə yerləşən Mestia şəhərinə ilk qar yağıb.

Dalga tv "Report"-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə Mestia rayon administrasiyasının rəhbəri Kapiton Jorjoliani məlumat verib.

"Tetnuldi dağına qar yağıb. Dəniz səviyyəsindən 3 min metr yüksəklikdə olan dağlar qarla örtülüb. Qar yağışı dünən gecədən başlayıb", - K.Jorjoliani bildirib.