Tiflisdə Şuşanın işğalının 25-ci ildönümü ilə bağlı tədbir keçirilib.

APA-nın Gürcüstan bürosunun məlumatına görə, tədbiri Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan Mədəniyyəti Muzeyinin direktoru Leyla Əliyeva açıb.

Tədbirdə Şuşanın işğalı zamanı həlak olanların xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib. Sonra Azərbaycanın Gürcüstandakı səfirliyinin əməkdaşı Rəhim Rəhimzadə Şuşa şəhərinin işğal tarixi, Gürcüstan Azərbaycanlı Jurnalistlər Birliyinin sədri Nizami Məmmədzadə Şuşada tarixi abidələrin məhv edilməsi haqqında məlumat veriblər.
Tədbirdə  professor, tarix elmləri doktoru Vaja Şubitidze Şuşanın Azərbaycanın tarixi şəhəri olduğunu bildirib: “Bizim də Şuşa, Dağlıq Qarabağ kimi Abxaziya və Osetiya dərdimiz var. Bizim də 20 faiz torpağımız işğal olunub. Vaxt olacaq ki, Azərbaycan və gürcü xalqları öz ərazilərini işğaldan azad edəcək. Biz bir olmasaq, qələbə qazana bilmərik.  Şuşa Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir. Mən tarixçi kimi Şuşanın tarixini yaxşı bilirəm. Çox təəssüf edirəm ki, Azərbaycanın konservatoriyası sayılan Şuşada tarixi, mədəni və dini abidələr məhv edilib. Belə bir vəziyyət ermənilər tərəfindən Abxaziya və Osetiyada da təkrar edilib”.
Tədbirdə çıxış edən Gürcüstan Azərbaycanlı Ağsaqqallar Şurasının sədri İshaq Novruzov Şuşa, Abxaziya və Osetiya qurbanlarını anıb, hər iki xalqın eyni dərdi daşıdığını deyib.
 
Qeyd edilib ki, Azərbaycanda hələ də 30 min erməni yaşayır, Ermənistanda isə bir azərbaycanlı yoxdur.
Tədbir iştirakçılarına Azərbaycan Ombudsmanın Şuşanın işğalının 25-ci ildönümü ilə əlaqədar bəyanatı da təqdim edilib.
 
Sonda Şuşanın keçmişi və müasir vəziyyəti barədə film nümayiş etdirilib. 

Şuşa şəhərinin Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğalının 25-ci ildönümü ilə əlaqədar “Azərbaycan Respublikası Dağlıq Qarabağ Bölgəsinin Azərbaycanlı İcması” İctimai Birliyi bəyanat yayıb.

İctimai Birlikdən APA-ya verilən məlumata görə, bəyanatda bildirilir ki, son iki yüz ildə erməni millətçiləri tarixi Azərbaycan torpaqları hesabına uydurma “böyük Ermənistan” ideyasını həyata keçirmək məqsədilə 1905-1906, 1918-1920, 1948-1853, 1988-1993-cü illərdə xalqımıza qarşı soyqırımı, terror, deportasiya və etnik təmizləmə kimi cinayətlər törədiblər. XX əsrin sonunda monoetnik dövlət yaratmağa nail olan Ermənistanın təcavüzü nəticəsində Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsi və onun inzibati-ərazisinə aidiyyatı olmayan Laçın, Kəlbəcər, Ağdam, Füzuli, Cəbrayıl, Qubadlı və Zəngilan bölgələri işğal edilib. Bütün bu ərazilər ermənilər tərəfindən etnik təmizləməyə məruz qalıb.

Dağlıq Qarabağın erməni icmasının öz müqəddəratını təyin etmək cəhdi kimi qələmə verdiyi Ermənistanın bu hərbi təcavüzü nəticəsində Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərindən 1 milyondan çox əhali öz doğma torpağından məcburən köçkün düşüb və hazırda Azərbaycan ərazisinin 20 faizdən çox hissəsi Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğalı altındadır. Bütün dövrlərdə olduğu kimi, ermənilərin həyata keçirdiyi bu işğalçılıq siyasəti kütləvi qırğınlarla müşayiət olunub. 1988-1993-cü illərdə Ermənistanın hərbi təcavüzü nəticəsində 20 min azərbaycanlı həlak olub, 100 min nəfərdən çoxu yaralanıb, 50 min nəfər müxtəlif dərəcəli xəsarət alaraq əlil olub, 5 min nəfərdən çox insan isə əsir və itkin düşüb. Eyni zamanda, bu dövrdə dövlət terrorizmi və soyqırımı siyasəti yeridən Ermənistan tərəfindən, ümumilikdə, müxtəlif səpkili 373 terror aktı törədilib ki, nəticədə 1200 nəfər dinc insan həlak olub və 1705 nəfər yaralanıb. Bu cinayətlərin içərisində 25 il bundan əvvəl - 1992-ci il mayın 8-də Azərbaycanın tarixi mədəniyyət məkanı olan Şuşa şəhərinin Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal edilməsi ölkəmizin mədəni irsinə vurulan ağır zərbədir. Bu işğal zamanı Şuşa şəhəri və rayonun 30 kəndi dağıdılıb, 195 nəfər dinc sakin həlak olub, 165 nəfər yaralanıb, 58 nəfər itkin düşüb, 24 mindən çox əhali öz doğma torpağından didərgin salınıb. Ermənistan silahlı qüvvələrinin hərbi təcavüzü nəticəsində Azərbaycan tarixində mühüm yer tutan, canlı təbiət muzeyi və abidələr şəhəri olan Şuşanın 25 məktəbi, 31 kitabxanası, 20 səhiyyə müəssisəsi, 17 klubu, 8 mədəniyyət evi, 4 texnikumu, 2 institut filialı, 7 uşaq bağçası, 4 kinoteatrı, 5 mədəniyyət və istirahət parkı, 2 sanatoriya və turist bazası, 2 mehmanxana, Azərbaycan Xalçası Dövlət Muzeyinin filialı, Şuşa Dövlət Dram Teatrı, Şuşa Televiziyası, Şərq musiqi alətləri fabriki, Dövlət Rəsm Qalereyası, Uşaq sağlamlıq məktəbi talan edilib, yandırılıb və dağıdılıb. Bütün bunlarla yanaşı, işğala qədər Şuşada memarlıq abidəsi sayılan 170-dən çox yaşayış binası və 160-dək mədəniyyət və tarixi abidələr də erməni vandalları tərəfindən dağıdılıb, məbədgah və məscidlər təhqirlərə məruz qalıb, çox sayda nadir əlyazma nümunələri məhv edilib. Bunların içərisində son tunc və ilk dəmir dövrü abidəsi sayılan Şuşa və Şuşakənd daş qutusu qəbirləri, daş dövrü abidəsi olan Şuşa mağara düşərgəsi, XVIII əsrə dair Şuşa qalasının divarları, Gəncə qapısı, Pənah xanın sarayı və kitabxanası, İbrahim xanın bürcü və qəsri, Xan sarayı və karvansaray, Molla Pənah Vaqifin mədrəsəsi və türbəsi, Yuxarı məscid mədrəsəsi, Hacıqulların malikanəsi, ikimərtəbəli karvansaray, Mehmandarovların malikanə kompleksi, Gövhər ağa, Xoca Mərcanlı, Hacı Abbas, Mərdinli, Saatlı, Köçərli məscidləri, Xurşidbanu Natəvanın evi və bulağı, Ə.B.Haqverdiyevin, Q.B.Zakirin, M.M.Nəvvabın, S.S.Axundovun, N.B.Vəzirovun, Y.V.Çəmənzəminlinin evləri, Mamay bəyin evi, məscidi və bulağı, Behbudovların, Fərəməzovların, Zöhrabbəyovun, Bəhmən Mirzənin evləri, Üzeyir Hacıbəylinin, Bülbülün ev muzeyləri, Xan Şuşinskinin, tarzən Sadıqcanın evləri, Realni məktəbinin binası, Qız məktəbi, Şirin su hamamı, Meydan bulağı, İsa bulağı və s. tarixi mədəniyyət nümunələri erməni işğalçıları tərəfindən talan edilib və dağıdılıb. Ümumilikdə, 1988-1993-cü illərdə Ermənistanın hərbi təcavüzü nəticəsində Azərbaycanın tarixi, memarlıq və dini abidələri, xüsusilə, 600-dən çox tarixi və memarlıq abidəsi, onlardan 144 məbəd və 67 məscid erməni hərbi birləşmələri tərəfindən tamamilə yerlə-yeksan olunub. Bununla yanaşı, 40 min eksponatın qorunduğu 22 muzey, 927 kitabxanada 4,6 milyon kitab və qiymətli tarixi əlyazmalar məhv edilib, o cümlədən Azərbaycanın tarixi irsinə aid olan qiymətli nümunələr muzeylərdən oğurlanaraq sonradan müxtəlif hərraclarda satılıb.

Ermənistan Respublikası tərəfindən Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün pozulması, dünya mədəniyyətinin nümunələri sayılan memarlıq abidələrinin dağıdılması və mənimsənilməsi, insan hüquqlarının, o cümlədən mədəni hüquqların kütləvi şəkildə, kobudcasına pozulması beynəlxalq hüquq normalarına və prinsiplərinə tamamilə ziddir. Azərbaycanın tarixi və mədəniyyət, eyni zamanda, dini abidələrinin vəhşicəsinə dağıdılması və qəsdən məhv edilməsi “Silahlı münaqişə baş verdikdə mədəni dəyərlərin qorunması haqqında” 1954-cü il Haaqa Konvensiyasına, “Ümumdünya mədəni və təbii irsin mühafizəsi haqqında” UNESCO-nun 1972-ci il Konvensiyasına, eləcə də “Arxeoloji irsin mühafizəsi haqqında” 1992-ci il Avropa Konvensiyasına zidd olsa da, beynəlxalq birlik bu cinayətlərin qarşısının alınmasında qəti mövqe göstərmir, bu vandalizmə ikili standartlarla yanaşır. Şuşa şəhərinin Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğalının 25-ci ildönümündə Azərbaycan Respublikası Dağlıq Qarabağ bölgəsinin 80 mindən artıq, o cümlədən Şuşa şəhərinin sayı 33 mindən çox olan azərbaycanlı əhalisi beynəlxalq birliyi Azərbaycan xalqına qarşı bu gün də davam edən təcavüz hərəkətlərinə obyektiv siyasi-hüquqi qiymətin verilməsi üçün ölkəmizin haqlı mövqeyini dəstəkləməyə çağırır: “Biz dünya ictimaiyyətini və beynəlxalq təşkilatları Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunana qədər “Kiçik Paris”, “Qafqazın sənət məbədi”, “Azərbaycan musiqisinin beşiyi” və “Şərqin konservatoriyası” adlandırılan, bir sıra görkəmli xadimlərin vətəni, eləcə də mədəniyyət mərkəzi və Dağlıq Qarabağ bölgəsinin azərbaycanlı əhalisinin yüzilliklər boyu yaşadığı Şuşa şəhərində Azərbaycanın tarixi, memarlıq və dini abidələrin məqsədyönlü şəkildə dağıdılması, talan edilməsi və mənimsənilməsinə, eləcə də bu işğala son qoyulmasına çağırırıq. Biz humanizm ideyalarının daşıyıcısı olan bütün beynəlxalq təşkilatlardan tələb edirik ki, Ermənistanın işğalçılıq siyasətinin ifşa olunması üçün təsirli tədbirlər görülsün. Bununla yanaşı, Ermənistanın təcavüzünün qurbanı olan bir milyondan çox insanın haqq səsi eşidilsin və pozulmuş hüquqlarımızın bərpa olunması üçün ermənilərin cinayətkar əməlləri beynəlxalq səviyyədə qınaq obyektinə çevrilsin. Bununla yanaşı, Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzünün genişlənməsi ilə əlaqədar BMT Təhlükəsizlik Şurasının 822, 853, 874 və 884 saylı qətnamələrində Azərbaycanın ərazi bütövlüyü, suverenliyi və sərhədlərinin toxunulmazlığının zəruriliyi bildirilir. BMT Təhlükəsizlik Şurasının sənədlərində işğalçı qüvvələrin işğal etdikləri Azərbaycan ərazilərindən dərhal çıxması qeyd olunsa da, Minsk qrupunun göstərdiyi səylər indiyə kimi Ermənistan Respublikasının açıq-aşkar hərbi işğalçılıq mövqeyi tutması ucbatından təsirli nəticələr verməyib. ATƏT-in regionda sülhpərvər fəaliyyətinin uğursuzluğunun başlıca səbəbi məhz Azərbaycan Respublikasına qarşı Ermənistan Respublikasının birbaşa təcavüzü faktının etiraf olunmaması ilə bağlıdır. Hesab edirik ki, münaqişənin ədalətli həlli Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğal olunmuş ərazilərdən çıxarılmasından, Azərbaycan Respublikasının Dağlıq Qarabağ bölgəsinə təcavüzə məruz qalaraq oradan qovulmuş 80 mindən çox azərbaycanlının doğma torpaqlarına qayıtmasından sonra mümkündür. Bu səbəbdən, münaqişənin nizama salınması prosesində Ermənistanın Azərbaycana təcavüzündən birbaşa danışmadan, işğal etdiyi ərazilərdən çıxmasını tələb etmədən və qəbul edilən sənədlərdə bu barədə heç nə demədən münaqişənin ədalətli həlli yolunda müsbət irəliləyişə nail olmaq çətindir. Ona görə də böyük dövlətlər qəti praktik addımlar atmalı və Ermənistanı beynəlxalq birliyin iradəsinə tabe etdirməlidirlər”.

Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri cəbhənin müxtəlif istiqamətlərində 60 millimetrlik minaatanlardan (17 mərmi) da istifadə etməklə sutka ərzində atəşkəs rejimini 117 dəfə pozub.

Bu barədə Dalga tv Oxu.Az-a  istinadən xəbər verir. 

Ermənistan Respublikası Noyemberyan rayonunun Barekamavan kəndində və adsız yüksəkliklərdə yerləşən mövqelərdən Qazax rayonunun Kəmərli, Fərəhli, Qaymaqlı, Quşçu Ayrım kəndlərində, Berd rayonunun Çinari və Ayqedzor kəndlərində yerləşən mövqelərdən Tovuz rayonunun Ağdam, Ağbulaq, Koxanəbi, Muncuqlu kəndlərində və adsız yüksəkliklərdə, Krasnoselsk rayonu ərazisindəki adsız yüksəkliklərdə yerləşən mövqelərdən Gədəbəy rayonu ərazisindəki adsız yüksəkliklərdə yerləşən mövqelərimiz atəşə tutulub.

Tərtər rayonunun işğal altında olan Çiləbürt, Yarımca, Ağdam rayonunun Mərzili, Yusifcanlı, Xocavənd rayonunun Kuropatkino, Füzuli rayonunun Qorqan, Qaraxanbəyli, Horadiz, Aşağı Seyidəhmədli kəndləri yaxınlığında, həmçinin Göygöl, Goranboy, Tərtər, Ağdam, Xocavənd və Füzuli rayonları ərazisindəki adsız yüksəkliklərdə yerləşən mövqelərdən də Silahlı Qüvvələrimizin mövqeləri atəşə tutulub.

Azərbaycan və Gürcüstan sərhəd qurumlarının nümayəndələri sərhəd pozuculuğu ilə mübarizədə kommunikasiya vasitələrindən istifadəyə dair qabaqcıl təcrübənin öyrənilməsi üçün bir araya gəliblər. Bununla bağlı “Sərhəd cinayətləri ilə mübarizədə müasir rabitə vasitələrindən istifadə” adlı təlim öz işinə başlayıb.

Təlim Dövlət Sərhəd Xidmətinin BMT-nin İnkişaf Proqramının və Avropa İttifaqının birgə həyata keçirdiyi layihə çərçivəsində təşkil edilib. Tədbiri giriş nitqi ilə açan BMT-nin strateji əməkdaşlıq üzrə müşaviri, layihənin rəhbəri Məzahir Əfəndiyev bildirib ki, əsas məqsəd nəticə etibarilə regionda və bütöv Avropanın qonşuluğunda ümumi təhlükəsizliyə müsbət təsir göstərməklə, iki ölkə arasında yaşıl sərhəddə əlaqələndirilmiş tədbirlər mexanizmini yaratmaq və tətbiq etmək üçün Azərbaycanda və Gürcüstanda sərhəd orqanlarının fəaliyyət potensialını inkişaf etdirməkdən ibarətdir. Layihə çərçivəsində bir neçə istiqamətdə ardıcıl fəaliyyət aparılmış, layihənin əhatə etdiyi sərhəd zolağında mövcud fiziki infrastrukturun təkmilləşdirilməsi istiqamətində işlər görülmüş, müvafiq sərhəd bölmələrinin texniki təchizatı yaxşılaşdırılıb.

M. Əfəndiyev bildirib ki, layihənin əsas məqsədlərindən biri də benefisiar ölkələrin müvafiq qurumlarının daxilində təlimçi potensiallarının yaradılması ilə müxtəlif mövzularda silsilə təlimlərin keçirilməsidir.

Daha sonra tədbirdə çıxış edən Miqrasiya Siyasətinin İnkişaflı üzrə Beynəlxalq Mərkəzin ekspertləri Zdravko Slaveş, Robert Mohorik, Azərbaycan Respublikasının Dövlət Sərhəd Xidmətinin məsul əməkdaşları – polkovnik-leytenant Mərdan Mərdanov, Əli Əliyev, İlkin Xudiyev və digərləri layihənin Cənubi Qafqaz üçün əhəmiyyəti və regional təhlükəsizliyin təmin olunmasında rolu barədə fikirlər bildiriblər.

Gürcüstan Respublikasının Daxili İşlər Nazirliyinin əməkdaşı, layihənin idarəetmə şöbəsinin müdir müavini Tamar Salukvadze, Gürcüstan Sərhəd Polisinin Beynəlxalq Əlaqələr İdarəsinin rəhbəri Sofiko Beridze və digər gürcü partnyorlar da layihənin hər iki ölkənin əməkdaşlığının daha təhlükəsiz müstəvidə davam etdirilməsi və bu işin uğurla başa çatdırılması üçün zəruri tələblər barədə çıxış ediblər.

Təlim mayın 5-dək davam edəcək və iştirakçılar təşkilatçı qurumların birgə sertifikatı ilə təltif olunacaq.

Azərbaycan ilə Türkiyə arasında hərbi əməkdaşlıq haqqında sazişə əsasən keçirilən birgə döyüş atışlı taktiki təlimlər başa çatıb.
 

Bu barədə APA-ya Azərbaycan Müdafiə Nazirliyindən bildirilib.

Birgə təlimlərdə 1000 nəfərədək şəxsi heyət, 80-dək hərbi texnika, 60-dan çox artilleriya qurğuları və minaatanlar, Hərbi Hava Qüvvələrinin 12 ədəd döyüş (Mi-35) və nəqliyyat (Mi-17) helikopterləri, həmçinin hava hücumundan müdafiə və zenit-raket bölmələri iştirak edib.

Tiflisdə “Şuşasız 25 il: Azərbaycan və Gürcüstanın işğal olunmuş əraziləri” mövzusunda tədbir keçirilib.  

APA-nın Gürcüstan bürosunun məlumatına görə, tədbirdə bildirilib ki, 1992-ci il mayın 8-də Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin Şuşanı işğal etməsi nəticəsində Azərbaycanın 289 kv.km ərazisi işğal olunub. 
 

Tədbirə Azərbaycanın Gürcüstandakı səfirliyinin əməkdaşları, Gürcüstanın müxtəlif ali məktəblərində təhsil alan azərbaycanlı tələbələr, İ. Cavaxişvili adına Tiflis Dövlət Universiteti nəzdində fəaliyyət göstərən “Azərbaycanın Dostları Klubu”nun və “Borçalı” Gənclər Təşkilatının üzvləri, Tiflisdə fəaliyyət göstərən 64 nömrəli məktəbin azərbaycanlı və gürcü şagirdləri, ziyalılar və ictimaiyyət nümayəndələri qatılıb.
 

M.F. Axundzadə adına Azərbaycan Mədəniyyəti Muzeyində keçirilən tədbirdə Şuşa şəhərinin işğalı zamanı və aprel döyüşlərində həlak olan şəhidlərin, həmçinin Azərbaycan və Gürcüstanın ərazi bütövlüyü, müstəqilliyi uğrunda həlak olan və yaddaşlardan silinməyən qəhrəmanların əziz xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib.
 

Tədbirdə çıxış edən gənclər Dağlıq Qarabağda ermənilərin törətdiyi vəhşiliklərdən, Şuşanın işğalı nəticəsində 480 günahsız vətəndaşın qətlə yetirilməsindən, 600 azərbaycanlının yaralanmasından və 22 min nəfərin öz doğma yurd-yuvalarından didərgin düşməsindən danışıblar. Gənclər qeyd ediblər ki, Şuşanın işğalından 25 il keçsə də, əsir götürülmüş 68 nəfərin taleyi haqqında xəbər yoxdur və dünya ictimaiyyəti bu işğala biganə yanaşır.
 

Tədbirdə həmçinin Dağlıq Qarabağda azərbaycanlılara məxsus tarixi, dini və mədəni abidələrin, məscidlərin söküldüyü və dağıdıldığı bildirilib.